تعیین تعرفه مناسب تنها راه نجات صنعت فولاد ایران

رضا محبی
کارشناس بازار فولاد
کاهش رشد اقتصادی چین و افت مصرف فولاد در آن کشور سبب شده بسیاری از کشورها در مناطق خاورمیانه، ‌شمال آفریقا و شرق آسیا اقدام به طراحی تعرفه‌های جدید برای ممانعت از سرازیر شدن تولیدات مازاد از چین کنند.

درحال حاضر تولیدکنندگان فولاد با شرایط سختی مواجه شده‌اند، چراکه چین و روسیه و برخی از کشورها، محصولات خود را روانه بازار کرده و شرایط رقابتی سختی را برای فولادسازان داخلی ایجاد کرده‌اند.
با توجه به افت قیمت‌های جهانی سنگ آهن و فولاد،‌ سال 2015، سالی دشوار برای تولیدکنندگان فولاد ارزیابی می‌شود.
افت حدود 2درصدی مصرف فولاد چین در ماه آگوست سال پیش که کاهش قیمت این فلز در آن کشور را در پی داشت تولیدکنندگان چین را وادار کرد، منطقه خاورمیانه از جمله ایران را هدف نخست خود برای صادارت فولاد در نظر بگیرند.
کشور آمریکا با بیش از ۱۰میلیون تن واردات فولاد در سال بیشترین سهم را در واردات به خود اختصاص داده و این در حالی است که پس از افت قیمت فولاد در بازار این کشور با اعمال تعرفه ۴۰درصدی واردات درصدد حمایت از فولادسازان داخلی خود برآمد. همچنین ترکیه به‌عنوان کشوری در حال توسعه که هم‌اکنون به قطب صنعت فولاد منطقه تبدیل شده نیز با افت قیمت فولاد برای حفظ صنایع داخلی همین میزان تعرفه را برای واردات تعیین کرده است، بنابراین در شرایطی که به دلیل سیاست‌های غلط دولت گذشته و همچنین تحمیل رکود تحریمی بازار فولاد ایران در شرایط توقف به سر می‌برد، اعمال تعرفه واردات برای حمایت از صنایع داخلی گریزناپذیر است.

نجات صنایع فولاد ترکیه از ورشکستگی با وضع تعرفه 30درصدی
درحالی که تولید‌کنندگان ایرانی علاوه بر رکود تحریمی باید با کالاهای چینی و روسی که با تعرفه 4 درصدی به سادگی وارد کشور می‌شوند رقابت کنند، ترکیه برای واردات فولاد تعرفه 30درصدی،‌ مصر و ویتنام 37 درصدی وضع کرده و همزمان شرکت‌های حاشیه خلیج فارس نیز درخواست خود را برای اعمال تعرفه 30درصدی واردات فولاد اعلام کرده‌اند. در این صورت علاوه بر واردات کنونی واردات دیگر کشور‌ها نیز به سوی ایران سر ریز خواهد شد.
به گفته کارشناسان اقدامات کشورهای منطقه برای مقابله با فولادهای چینی با محدود کردن مسیر واردات و با وضع تعرفه‌های مشابه کشورهای دیگر،‌ می‌تواند مانع سرازیر شدن تولیدات چین به ایران و زیان تولیدکنندگان فولاد شود.
همچنین در بازار داخل، ساخت و ساز رونق ویژه‌ای ندارد و برای کنترل تورم، رکود ایجاد شد و اجرای پروژه‌های ساخت و ساز و عمرانی که نیاز به سرمایه بالا دارند متوقف شده است.
تنها راهکار در شرایط موجود، وضع تعرفه‌هایی روی واردات از سوی دولت به منظور حمایت از تولید داخلی است. اکنون چالش اصلی تولیدکنندگان کنترل عوامل تولید و مواد خام و انرژی است یعنی تقاضای تولیدکنندگان علاوه بر وضع عوارض وارداتی روی محصولات فولادی و دخالت در کنترل مواد اولیه و زنجیره تکمیل ارزش فولاد است.
اگر تعرفه وضع نشود و دولت بر شرایط موجود رصد کافی و لازم را نداشته باشد تولیدکنندگان قدرت رقابت با چین و همسایه‌های شمالی کشور را ازدست خواهند داد، چراکه مشکل جدی حال حاضر صنعت فولاد کشور، تولید چین و کاهش قیمت‌های جهانی است. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که قیمت فعلی فولاد که 390 دلار بوده و نسبت به قیمت 520 دلار سال قبل کاهش یافته باز هم در سال 2015 با کاهش مواجه می‌شود که این به ما هشدار می‌دهد که باید بتوانیم هرچه زودتر خود را با شرایط بازار جهانی تطبیق بدهیم.
ما برای ادامه فعالیت خود در این شرایط دو برنامه داریم. یکی صادرات و دیگری کاهش قیمت تمام شده تولید و بی‌شک تنها با کاهش قیمت تمام شده تولید است که می‌توانیم به حضور مستمر خود دربازارهای جهانی ادامه دهیم.