تولید و ذخایر مس و طلا در جهان و ایران؛ ضرورت برنامه‌ریزی استراتژیک برای افزایش سهم بازار (قسمت اول)

اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات به عنوان سخنران آغازین این همایش با ارائه تازه‌ترین داده‌های جهانی و داخلی بازار طلا گفت: در دنیا شاخص‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری حرفه‌ای در بخش معدن و صنایع معدنی تعریف شده است که تنها به صنعت محدود نمی‌شود؛ یکی از این شاخص‌ها، شاخص توسعه انسانی (HDI)  است که از سه بخش «سلامتی»، «دانش» و «استانداردهای اقتصادی» تشکیل می‌شود؛ این شاخص عددی بین صفر تا یک است و مبنای اینکه کشوری از نظر تجارت و توسعه بتواند در زمره کشورهای موفق دنیا قرار گیرد، کسب عددی بالای هفتاد و پنج‌صدم در این شاخص است.

شاخص دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، شاخص CIP است؛ این شاخص امروزه در جهان از اهمیت بالایی برخوردار است و در این بخش، ظرفیت‌های تولید و صادرات در هر حوزه، ارزش افزوده ایجادشده و میزان سرانه تولید، اندازه‌گیری می‌شود؛ این شاخص با ارائه یک عدد مشخص، مسیر هدفگذاری را روشن کرده و به شما کمک می‌کند تا با تمرکز بر مؤلفه‌های مختلف، تجارت خود را به‌صورت هدفمند به سمت کشورهای خاص هدایت کنید.

چالش‌های آموزش و اکتشاف معادن در ایران

سعدمحمدی ادامه داد: اکتشاف در دنیا مسیری را طی می‌کند که از لحاظ دانش با شرایط فعلی دانشگاه‌های ما فاصله‌ای جدی دارد و برای از بین بردن این فاصله، تغییر سرفصل‌های آموزشی ضرورت دارد. این موضوع یکی از نقاط ضعف اساسی ما در صنعت است و لازم است بیش از پیش به آن پرداخته شود.

در سال ۲۰۱۲ میلادی حدود ۲۱.۴۸ میلیارد دلار در جهان برای اکتشاف سرمایه‌گذاری شده است، در حالی که بودجه سازمان زمین‌شناسی و سایر نهادهای متولی اکتشاف در ایران در مقایسه با این رقم بسیار ناچیز است. همچنین در حال حاضر، ۱۶درصد سرمایه‌گذاری بزرگ اکتشافی جهان در استرالیا انجام می‌شود که ذخایر آن نیز مشخص است.

رشد ۱۱ درصدی بازیافت طلا به دلیل کاهش عیار معادن

عرضه جهانی طلا در سال ۲۰۲۴ با رشد تولید معادن به بیش از ۴۹۷۴ تن رسید که این رقم بالاترین میزان در سال‌های اخیر است که ۳۶۶۱ تن  از تولیدات طلا ناشی از معدن بوده و ۱۳۷۰ تن از بازیافت تأمین شده است. این رقم نسبت به سال ۲۰۲۳ که ۴۹۴۶ تن بوده، رشد اندکی داشته است، اما در قسمت بازیافت از ۱۲۳۴ تن به ۱۳۷۰تن رسیده و ۱۱ درصد رشد داشته که دلیل این افزایش، کاهش عیار در معادن است که باعث افزایش تولید شده و در واقع قسمت‌هایی با عیار بالاتر استخراج ‌شود.

اردشیر سعدمحمدی در توضیح وضعیت تولید و عرضه طلا در بازار جهانی گفت: میزان عرضه طلا در بخش جواهرات با مصرف سالانه ۲۰۰۴ تن، ابزارهای فناوری‌های نوین به ویژه هوش مصنوعی با مصرف ۳۲۶ تن، و شمش و سکه طلا با ۱۱۸۶ تن، اصلی‌ترین بخش‌های مصرف طلا در جهان هستند، همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا نسبت به سال ۲۰۲۳ کاهش فروش داشته‌اند.

بانک‌های مرکزی جهان در مجموع ۱۰۴۵ تن طلا خریداری کرده‌اند و معاملات خارجی بورس نیز بیش از ۴۲۱ تن بوده است؛ این اعداد بخشی از مجموع ۴۹۷۴ تن طلای بازار ناشی از تولید را تشکیل می‌دهند و در این میان، ذخایر ایران حدود ۸۰۰ تن است؛ ذخایر طلای خالص جهان حدود ۶۴ هزار تن است که ایران حدود ۱.۲۵ درصد از این ذخایر را در اختیار دارد یعنی با وجود داشتن حدود ۱ درصد جمعیت جهان، سهم ایران از تولید این فلز نیز حدود ۱ درصد است.

ایران حدود ۱۴ تن تولید طلا دارد در حالیکه تولید جهانی ۳۳۰۰ تن است؛ همچنین با وجود  ۱.۲۵ درصد ذخایر، نزدیک به ۰.۴ درصد تولید جهان را در اختیار داریم که نشان می‌دهد تناسبی بین تولید و ذخایر کشور وجود ندارد، بنابراین  نیازمند تعریف و اجرای یک برنامه استراتژیک بر اساس مدل‌های علمی و اقتصادی روز دنیا هستیم.