اختلاف قیمت شمش در بورس و بازار

 در حالی قطعی برق همچنان ادامه دارد حجم عرضه شمش فولادی در بازار فیزیکی بورس کالا کاهشی بوده و این در حالی است که با وجود رکود تقاضا برای این محصول میانگین قیمت پایه آن روند افزایشی در پیش گرفته است.

  افزایش قابل‌توجه حجم نقدینگی در کنار کسری بودجه، یکی از مهم‌ترین محرک‌های تورم محسوب می‌شود که صنایع مختلف نیز تحت‌تاثیر این موضوع قرار گرفته‌اند.

در سه ماه گذشته، قطعی‌های گسترده برق زیرساخت‌های اقتصادی کشور را به‌شدت آسیب زده است. نبود برق پایدار منجر به کاهش تولید، توقف خطوط صنعتی و تحمیل هزینه‌های اضافی شده است. برآوردها نشان می‌دهد که روزانه حدود ۱۸ همت خسارت به اقتصاد وارد می‌شود که نیمی از آن به بخش صنعت اختصاص دارد. آسیب فولاد، مواد شیمیایی و سایر صنایع سنگین در صدر این زیان‌ها قرار دارد. افزون بر این، بحران برق ناترازی مزمن در تولید و مصرف است: مصرف برق در ۱۵ روز گذشته ۱۰ درصد افزایش یافته، درحالی‌که تولید تنها حدود ۲.۵ درصد رشد داشته که به خاموشی‌های روزانه ۳ تا ۴ ساعته انجامیده است.

افزایش هزینه‌های تولید و رکود تقاضا

با کاهش تولید و افزایش هزینه‌هایی مانند برق، آب، حمل‌ونقل و دستمزد واقعی، هزینه تمام‌شده کالاها بالا رفته است. از طرف دیگر، رکود اقتصادی ناشی از افت تقاضا، فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده است. مجموعه این عوامل، تورمی همچنان پابرجا پدید می‌آورد. کسری بودجه نیز به تشدید نقدینگی دامن می‌زند؛ چون دولت برای جبران کسری، به انتشار پول یا انتشار اوراق قرضه روی می‌آورد. تجربه ایران نشان داده که تورم مزمن در کشور غالبا ناشی از ساختار بودجه‌ای و تامین مالی کسری از طریق پولی‌سازی است. گزارش‌ها نشان می‌دهند سهم منابع بودجه در سال ۱۴۰۴ شامل مالیات ۴۲ درصد، نفت ۱۹ درصد و اوراق ۳۹درصد است. این ترکیب منابع در صورت تداوم کسری بودجه، زمینه‌ساز ادامه تورم خواهد بود.

در این شرایط احتمال پدیده‌ای موسوم به «اسنپ‌بک» نیز مطرح است. آثار این پدیده شامل افزایش پایه پولی، فشار بر نظام بانکی و رشد نرخ ارز خواهد بود. اقتصاددانان نرخ تورم را در بازه حداقل ۴۰ درصد و بالاتر ارزیابی می‌کنند. یکی از پیامدهای سنگین اسنپ‌بک، مشکلات در نقل‌وانتقال پول است که توسعه صادرات را محدود می‌کند.

پیش‌بینی چشم‌انداز بخش فولاد

بازار فولاد دچار کمبود گندله است. پیشنهادات قیمت در بازه ۶ هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزار و ۷۰۰ تومان به‌ازای هر کیلوگرم اعلام شد. آهن اسفنجی با توجه به شرایط پرداخت اعتباری و بهره پایین، تقاضای بالایی داشت و قیمت بازار تا هزار تومان پایین‌تر از میانگین بورس بود. وضعیت شمش نیز مشابه است، به‌طوری که فولاد خوزستان با وجود عرضه محدود ناشی از قطعی برق بیش از ۵۰ درصد از تولید خود را با اعتبار فروخت.

همچنین در بخش ورق، اعلام تغییرات قیمت پایه و پرمیوم از سوی مجتمع فولاد مبارکه باعث افزایش قیمت‌ها در بورس شد. میلگرد نیز به دلیل عرضه‌های اعتباری و مطالباتی، فروش خوبی داشت؛ هرچند قیمت بازار حدود ۱۵درصد زیر قیمت خرید از بورس بود. چنین اختلافی در ورق نیز مشهود بود.

اگرچه تولیدکنندگان فولاد ناچار به عرضه با قیمت بالاتر در بورس هستند، اما ساختار دستوری بازار بورس اجازه این کار را نمی‌دهد. پیش‌بینی می‌شود که تا پایان شهریور امسال، با انتشار آمار بهره‌وری شرکت‌ها، بورس تحت فشار افزایش قیمت قرار گیرد. با این‌حال، قیمت در بازار تابع عرضه و تقاضا بوده و عرضه اعتبار فعلی بیشتر به‌عنوان ابزار مالی به کار رفته است.

پیش‌بینی می‌شود در نیمه دوم شهریور با بهبود وضعیت برق، تولید افزایش می‌یابد و عرضه محصولات بیشتر می‌شود. اما رکود تورمی ترکیبی از رکود و تورم، همچنان قابل‌اجتناب نیست. حتی با بهبود عرضه، بدون تغییر واقعی در تقاضا، نرخ ارز کاهش نخواهد یافت. اقتصاد ایران در مسیری قرار دارد که در آن تورم بالا همراه با رکود ادامه خواهد یافت، مگر آنکه تغییرات ساختاری در بودجه و سیاست‌های پولی انجام شود.

رشد قیمت پایه شمش در بازار فیزیکی

بررسی تالار صنعتی و معدنی بورس کالای ایران در روز سوم شهریورماه نشان می‌دهد که نسبت حجم معاملات به عرضه شمش از ۷۴ درصد در هفته چهارم معاملاتی مردادماه به ۶۴ درصد کاهش داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حجم عرضه این محصول میانی زنجیره فولاد در روز سوم شهریورماه ۱۴۰۴ نسبت به هفته گذشته کاهش ۳۹ درصدی داشته است.

بررسی معاملات روز دوشنبه نشان می‌دهد که بورس کالای ایران میزبان عرضه ۱۲۹ هزار و ۲۵۰ تن شمش بود که با توجه به ثبت تقاضای یک برابری نسبت به عرضه ۶۴ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت. قیمت میانگین موزون شمش در معاملات روز دوشنبه سوم شهریورماه ۲۹ هزار و ۷۸۳ تومان به‌ازای هر کیلوگرم بود که افت ۰.۴ درصدی را نسبت به هفته گذشته گزارش می‌کند.

همچنین بررسی رینگ فیزیکی نشان می‌دهد که میزان معاملات در روز مورد بررسی نسبت به هفته گذشته کاهش ۵۹درصدی داشته‌ است. قیمت پایه تعیین شده برای عرضه‌های شمش در بازه ۲۸ هزار و ۲۰۰ تومان تا ۳۰هزار و ۱۱۲تومان به‌ازای هر کیلوگرم تعیین شد و به‌طور کلی میانگین قیمت پایه در هفته نخست شهریورماه نسبت به هفته گذشته رشد ۱.۷ درصدی را به ثبت رساند.

همچنین بررسی تالار صنعتی و معدنی بورس کالای ایران نشان می‌دهد که این بازار روز شنبه اول شهریورماه میزبان عرضه ۲۹۶ هزار و ۴۰۰ تن آهن اسفنجی بود که با توجه به ثبت تقاضای ۰.۸ برابری نسبت به عرضه، ۵۵درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت. قیمت میانگین موزون هر کیلوگرم آهن اسفنجی در معاملات اخیر نسبت به هفته گذشته ۰.۰۲ درصد کاهش داشت و به ۱۶ هزار و ۶۱۱ تومان به‌ازای هر کیلوگرم رسید.

قیمت میانگین موزون معاملات آهن اسفنجی در هفته گذشته ۱۶ هزار و ۶۱۵ تومان به‌ازای هر کیلوگرم بود. انجمن جهانی فولاد، مقادیر تولید فولاد خام را برای هفت ماه نخست سال ۲۰۲۵ (ژانویه تا ژوئیه) منتشر کرده است. کل تولید در بازه مذکور برابر با یک‌میلیارد و ۸۶‌میلیون و ۲۰۰ هزار تن بود که نسبت به بازه مشابه در سال ۲۰۲۴، کاهشی ۱.۹ درصدی را تجربه کرده است. در ماه ژوئیه ۲۰۲۵ نیز، تولید جهانی به ۱۵۰‌میلیون و ۱۰۰ هزار تن رسید که این رقم ۱.۳درصد کمتر از ژوئیه ۲۰۲۴ است و روند نزولی را در تولید ماهانه ادامه می‌دهد.

در ایران نیز کاهش تولید مشهود است. طی هفت ماهه اول ۲۰۲۵، تولید فولاد کشور به ۱۸‌میلیون و ۲۰۰هزار تن رسید که ۵.۲ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل است. با این حال، نقطه‌ای مثبت در آمارهای ماهانه دیده می‌شود، به طوری که در ژوئیه ۲۰۲۵، تولید ایران نسبت به ژوئیه ۲۰۲۴، با رشد چشم‌گیر ۲۹.۷ درصدی مواجه شد و از یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار تن در سال قبل به دو‌میلیون و ۲۰۰ هزار تن در سال جاری افزایش یافت.