فولاد در گرداب سیاست و خاموشی؛ چشم‌انداز مبهم ۱۴۰۴/تداوم رکوردزنی قیمتی در زنجیره
دنیای معدن-نسیم نوحه خوان:در بـــحبــــوحــه ریسک‌های خارجی و سایه تیره تحریم‌ها، تحقق چشم‌انداز توسعه ۱۴۰۴ به‌طرز نگران‌کننده‌ای با چالش مواجه شده است. بحران‌های برق و آب صنعت فولاد را با توقف‌های پیاپی مواجه کرده‌اند.
ورود فولاد به بورس کالا به‌عنوان راهبردی نو، نه‌تنها اعتماد را احیا نکرد، بلکه با ایجاد شرط پروانه بهره‌برداری برای خرید سنگ‌آهن و کنسانتره، سردرگمی و نگرانی از رانت‌خواری را تشدید کرده است و نرخ ارز که به‌واسطه سیاست‌های بانک مرکزی روبه‌افزایش است، همچنان جایگاه تعیین‌کننده خود را حفظ کرده است و در کنار فرمول قیمت‌گذاری جدید موجب افزایش قیمت در زنجیره فولاد شده است.
برای توسعه هر نظام اقتصادی، تدوین طرحی منظم و به‌روز امری ضروری است، اما چنین برنامه‌ای باید همسو با واقعیت‌های روز و در کنار چشم‌اندازهای آینده باشد. در شرایط کنونی، تحقق چشم‌انداز ۱۴۰۴ تقریبا غیرممکن شده، چرا که سیاست به‌طرز قابل‌توجهی بر اقتصاد چیرگی یافته و این تسلط باعث شده هر تحرک اقتصادی در عرصه تصمیم‌گیری، با تاخیر مواجه شود. علاوه بر این، تهدید بازگشت تحریم‌ها نیز به یکی دیگر از عوامل تعلیق در تصمیم‌های کلان اقتصادی بدل شده است.
در این شرایط دشوار، قطع مکرر برق و آب به تولیدکنندگان آسیب‌های جدی وارد کرده که پیامد آن جز افزایش انتظار و اصرار بر سیاست صبر و انفعال نیست. امید به بورس کالا برای راهبردهای جدید در فروش محصولات بالادستی فولاد، هفته گذشته جنجالی شد و ناکامی‌های آن به‌شدت فضای عدم‌اعتماد را دامن زد. برنامه اعلام‌شده اعم از اینکه هدف آن بالا بردن صادرات است یا کنترل قیمت‌ها، باعث افزایش تردید شد و نگرانی‌ها درباره افزایش رانت و فضای غیرشفاف در اقتصاد را عمیق‌تر کرد. از سوی دیگر، وضعیت تقاضا و عرضه به حداقل رسیده و چنین شرایطی کاهش قیمت در بخش تولید را تقریبا غیرممکن کرده است.
بر این بسترسازی‌ها، نرخ ارز همچنان نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. سیاست‌های جدید بانک مرکزی احتمالا نرخ ارز صادراتی را افزایش خواهد داد، اقدامی که می‌تواند صادرات را پایداری ببخشد، اما در صورت تداوم وضعیت کنونی، هیچ منطق اقتصادی برای کاهش قیمت‌ها وجود ندارد. طبق آخرین گزارش‌ها، بورس کالا شرایط خرید محصولات زنجیره فولاد ازجمله سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله را منوط به دارا بودن پروانه بهره‌برداری مرتبط کرده است.
این تصمیم در حالی اتخاذ شده که برخی فعالان صنایع فولاد می‌گویند توقف عرضه شمش فولادی فولادسازان بزرگ در بورس کالا تا زمان حصول توافق با معاونت وزارت صمت اعمال شده است. این اقدامات اگرچه شاید با هدف مقابله با رانت‌خواری و تعیین تکلیف بازار طراحی شده باشند، اما باعث افزایش سردرگمی در میان تولیدکنندگان و تضعیف رقابت سالم شده است. در نهایت، مسیر پیش روی بازار فولاد در ایران به شدت به تکمیل و موفقیت‌آمیز بودن اجرای برنامه بورس کالا وابسته است، اگرچه از زاویه‌ای واقع‌بینانه این تدابیر بیشتر شبیه وصله‌پینه‌ای است تا راهکاری پایدار و اصلاح‌گرایانه.
رشد ۰.۵درصدی قیمت شمش بورسی
بررسی تالار صنعتی و معدنی بورس کالای ایران در روز ۲۷ مردادماه نشان می‌دهد که نسبت حجم معاملات به عرضه شمش از ۵۶ درصد در هفته سوم معاملاتی مردادماه به ۷۴ درصد افزایش داشته است که ۱۸ درصد رشد را گزارش می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حجم عرضه این محصول میانی زنجیره فولاد در روز ۲۷ مردادماه ۱۴۰۴ نسبت به هفته گذشته افزایش ۲۲ درصدی داشته است.
بررسی معاملات روز دوشنبه نشان می‌دهد که بورس کالای ایران میزبان عرضه ۱۷۹ هزار و ۳۲۵ تن شمش بود که با توجه به ثبت تقاضای ۱.۲ برابری نسبت به عرضه ۷۴ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت. قیمت میانگین موزون شمش در معاملات روز دوشنبه ۲۷ مردادماه ۲۹ هزار و ۹۱۷ تومان به‌ازای هر کیلوگرم بود که افت ۰.۵ درصدی را نسبت به هفته گذشته گزارش می‌کند. همچنین بررسی رینگ فیزیکی نشان می‌دهد که میزان معاملات در روز مورد بررسی نسبت به هفته گذشته افزایش ۴۱ درصدی داشته است.
قیمت پایه تعیین شده برای عرضه‌های شمش در بازه ۲۷ هزار و ۸۲ تومان تا ۳۰ هزار و ۲۰۰ تومان به‌ازای هر کیلوگرم تعیین شد. همچنین بررسی تالار صنعتی و معدنی بورس کالای ایران از ابتدای هفته چهارم مردادماه نشان می‌دهد که این بازار روز یکشنبه ۲۶ مردادماه میزبان عرضه ۲۴۱ هزار و ۷۰۰ تن آهن اسفنجی بود که با توجه به ثبت تقاضای ۱.۱ برابری نسبت به عرضه، ۶۳ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت.
قیمت میانگین موزون هر کیلوگرم آهن اسفنجی در معاملات اخیر نسبت به هفته گذشته ۱.۳ درصد افزایش داشت و به ۱۶ هزار و ۶۱۵ تومان به‌ازای هر کیلوگرم رسید. قیمت میانگین موزون معاملات آهن اسفنجی در هفته گذشته ۱۶ هزار و ۳۹۷ تومان به‌ازای هر کیلوگرم بود.
همچنین بررسی رینگ فیزیکی میلگرد در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته نیز نشان می‌دهد که میلگرد بورسی رکود قیمتی را به ثبت رسانده و در کانال ۳۴ هزار تومان به‌ازای هر کیلوگرم دادوستد می‌شود.
بررسی بازار فیزیکی روز چهارشنبه ۲۲ مردادماه نشان می‌دهد که دو هزارتن میلگرد پرمصرف ساختمانی (سایز ۱۲ تا ۲۰) عرضه شد که با احتساب معاملات مچینگ،۳۰ هزارتن معادل ۴۲ درصد از این عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت. قیمت میانگین موزون میلگرد مرسوم بازار (۱۲ تا ۲۰) در معاملات روز چهارشنبه به ۳۴ هزار و ۳۹۴ تومان در هر کیلوگرم به ثبت رسید که به معنای افزایش حدود ۱.۵ درصد نسبت به قیمت معاملاتی هفته پیش آن است.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که با تغییر فرمول قیمت‌گذاری در زنجیره فولاد حجم عرضه و تقاضا در رینگ صنعتی افزایش یافته است به‌طوری که در روز یکشنبه ۲۶ مردادماه امسال رکورد تقاضا برای آهن اسفنجی شکسته شد. در دستورالعمل جدید قیمت‌گذاری، قیمت پایه محصولات معدنی زنجیره فولاد مانند کنسانتره سنگ آهن، گندله و آهن اسفنجی براساس عملکرد عرضه‌کننده در بازار و نسبت معامله به عرضه تعیین می‌شود.
اگر این نسبت بالای ۶۰ درصد باشد، قیمت پایه هفته بعد تا ۳ درصد افزایش می‌یابد. در مقابل، اگر عرضه‌ای صورت نگیرد، قیمت پایه تا ۵ درصد کاهش می‌یابد. قیمت‌ها در بازه‌ای مشخص نوسان می‌کنند و سقف قیمت پایه برابر با نرخ گمرکی رسمی (مبنای نرخ ارز فروش اسکناس بانک مرکزی) و کف آن معادل ۹۰ درصد این نرخ است.
در صورتی که نرخ گمرکی در چهار هفته پیاپی اعلام نشود، کمیته بازار با توجه به قیمت‌های گذشته و نرخ‌های جهانی، قیمت جایگزین را تعیین می‌کند. همچنین قیمت نهایی برای هر عرضه‌کننده با در نظر گرفتن میزان تعهد عرضه هفتگی تعدیل می‌شود. اگر عرضه‌کننده‌ای در دو هفته گذشته هیچ عرضه‌ای نداشته باشد، پایین‌ترین قیمت پایه اعلامی در آن هفته برای او لحاظ خواهد شد.
دیدگاهتان را بنویسید