فولاد ایران در تنگنای نوسانات ارزی

سعید اسلامی بیدگلی، تحلیلگر ارشد بازارهای مالی در سومین سمینار تحلیلی اندیشکده فولاد و صنایع معدنی در تحلیل جدید خود به بررسی چالش‌های موجود در بازارهای مالی ایران، وضعیت تورم، تأمین مالی و روندهای سرمایه‌گذاری پرداخت و به بررسی وضعیت جهانی و تأثیر آن بر بازار سرمایه کشور پرداخت.

اسلامی بیدگلی ابتدا به وضعیت تورم در ایران و جهان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، اقتصاد جهانی با چالش‌های جدی در زمینه تورم مواجه است و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.

وی در ادامه افزود: با ثبت تورم در ایران که از ۲۰ درصد به ۴۰ درصد رسیده است، پیش‌بینی‌ها حکایت از احتمال افزایش بیشتر این نرخ در آینده دارند. دولت نیز برای جبران این وضعیت، اقدام به انتشار اوراق قرضه و یا استفاده از روش‌های دیگر برای تأمین مالی کرده است.

مشکلات تأمین مالی و وابستگی به ارز رانتی

اسلامی بیدگلی به مشکلات شدید تأمین مالی در کشور اشاره کرد و ادامه داد: در حال حاضر، شرکت‌های فولادی به‌ویژه با مشکل تأمین مالی روبه‌رو هستند. نرخ بالای تأمین مالی، مشکلات جدی برای این شرکت‌ها ایجاد کرده است و عمده تأمین‌کنندگان مالی در حال حاضر به بازرگانی‌ها و کسانی که دسترسی به ارز رانتی دارند، اختصاص یافته است.

وی تأکید کرد: این نابرابری در دسترسی به منابع مالی، به مشکلات جدی در تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی منجر شده است و تنها افرادی که به منابع ارز رانتی دسترسی دارند یا به اصطلاح یونیت تأمین مالی می‌کنند، می‌توانند از این بحران عبور کنند.

اختلافات ارزی و بحران بازار سرمایه

تحلیلگر ارشد بازارهای مالی به اختلافات ارزی موجود در کشور نیز اشاره کرد و توضیح داد: در شرایطی که فاصله زیادی بین دلار رسمی و دلار آزاد وجود دارد، مشکلات بسیاری در بازار سرمایه ایجاد می‌شود. به‌ویژه، نرخ‌های معاملاتی ارز در بازارهای غیررسمی تفاوت‌های قابل توجهی با دلار آزاد دارند و این مسئله به نفع سوداگران و نه تولیدکنندگان است.

اسلامی بیدگلی در ادامه افزود: رشد قیمت جهانی طلا و افزایش نرخ آن به بالای ۴۰ دلار در مقاطعی از سال، موجب تغییرات جدی در بازارهای مالی شده است. این تحولات بر قیمت‌ها و عملکرد بازار سرمایه ایران نیز تأثیر گذاشته است.

بازار سرمایه ایران و چالش‌های آن

وی سپس به وضعیت بازار سرمایه ایران اشاره کرد و گفت: امروز، بازار بورس ایران در مقایسه با بازارهای جهانی، وضعیت مناسبی ندارد. به‌عنوان مثال، ارزش بازار بورس ایران حدود ۱۰۰ میلیارد دلار است، در حالی که تعداد زیادی از شرکت‌های بزرگ در آمریکا به‌تنهایی از این میزان ارزش بالاتر دارند. این نشان می‌دهد که بازدهی بازار سرمایه ایران در سال‌های اخیر پایین بوده و نسبت به اوراق درآمد ثابت و تورم عقب مانده است.

اسلامی بیدگلی به کاهش تمایل به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نیز اشاره و بیان کرد: در شرایط کنونی، تمایل سرمایه‌گذاران به بازارهای مالی به‌شدت کاهش یافته است و این وضعیت، چالش‌های زیادی برای جذب سرمایه‌گذاری در کشور ایجاد کرده است.

تأثیر صندوق‌های طلا و تغییرات در بازار

تحلیلگر ارشد بازارهای مالی عنوان کرد: یکی از تحولات جدید در بازار سرمایه ایران، حرکت سرمایه‌ها به سمت صندوق‌های طلا است. در شرایطی که نرخ‌های تأمین مالی بالا و تفاوت‌های ارزی در بازار وجود دارد، بسیاری از سرمایه‌گذاران به جای سرمایه‌گذاری در بازارهای سهامی، به سمت صندوق‌های طلا می‌روند. این حرکت می‌تواند به عنوان یک فرصت برای جذب دوباره سرمایه‌ها به بازار سرمایه ایران تلقی شود.

وی همچنین به افزایش ارزش صندوق‌های ثابت اشاره کرد و گفت: ارزش صندوق‌های ثابت در سال ۱۴۰۴ به‌شدت رشد کرده است و در مقابل، صندوق‌های سهامی نسبت به گذشته عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند.

نگاه به نمادها و آینده بازار سرمایه

اسلامی بیدگلی در ادامه به بررسی وضعیت نمادهای مختلف در بازار سرمایه ایران پرداخت و افزود: یکی از مشکلات اصلی بازار سرمایه ایران، کاهش جدی مالکیت حقیقی در بازار است. از ابتدای سال ۱۴۰۴، حدود ۴۱ هزار میلیارد تومان پول از بازار سرمایه خارج شده است و این وضعیت، نشان‌دهنده کاهش اعتماد به بازار است. همچنین پیش‌بینی می‌شود با تغییرات در سیاست‌گذاری‌ها، احتمال بازگشت این سرمایه‌ها به بازار سرمایه وجود دارد.

وی تأکید کرد: بازار سرمایه ایران با چالش‌های زیادی روبه‌رو است. برای عبور از بحران‌ها و بازگشت به مسیر رشد، سیاست‌گذاران باید به‌دنبال ایجاد تغییرات اساسی در قوانین و شرایط اقتصادی باشند تا دوباره اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کرده و بازار را به وضعیت پایداری برسانند.

تحلیلگر ارشد بازارهای مالی به وضعیت پیش‌بینی‌های اقتصادی در سطح جهانی اشاره کرد و گفت: در شرایط کنونی، پیش‌بینی‌های نهادهای اقتصادی بزرگ در سطح جهان با تغییرات مداوم و بی‌ثباتی مواجه است. این وضعیت به دلیل نوسانات قابل توجه در سیاست‌گذاری‌های جهانی به ویژه از سوی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان است که توسط افرادی با استراتژی‌های پیش‌بینی‌ناپذیر هدایت می‌شود.این تغییرات سیاست‌گذاری به طور مداوم باعث تغییرات در پیش‌بینی‌های اقتصادی شده است و پیش‌بینی‌های یک‌ساله به سادگی دستخوش تغییرات جدی می‌شود.

چالش‌های جهانی و اثرات آن بر بازارهای ایران

اسلامی بیدگلی در ادامه به تأثیرات این نوسانات جهانی بر بازارهای مختلف اشاره کرد و ادامه داد: در حال حاضر، بازارهای جهانی با چالش‌هایی جدی در حوزه نفت، فلزات پایه و محصولات غذایی روبه‌رو هستند. در حوزه نفت، رشد قابل‌توجهی پیش‌بینی نمی‌شود و قیمت فلزات پایه نیز در سال‌های اخیر کاهش یافته است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که قیمت فلزات پایه ممکن است تا ۱۰ درصد کاهش یابد و بازار محصولات غذایی نیز با روند نزولی مواجه است.

وی به وضعیت بازار طلا نیز اشاره کرد و گفت: در حالی که پیش‌بینی‌ها برای طلا ابتدا نزولی به نظر می‌رسید، اما پس از تغییرات در بازار جهانی، قیمت طلا تا حدود ۲۶ هزار دلار پیش‌بینی شد. با این حال، واکنش‌ها به این پیش‌بینی‌ها در بازارهای جهانی نشان‌دهنده عدم قطعیت و نوسانات مداوم در این بازار است.

تحلیلگر ارشد بازارهای مالی سپس به بررسی وضعیت اقتصاد ایران پرداخت و عنوان کرد: در ایران، وضعیت بازارهای مالی و تولید به شدت تحت تأثیر نوسانات جهانی قرار گرفته است. در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۴، صادرات ایران به میزان چشمگیری کاهش یافته است. به‌طور مثال، صادرات فولاد ایران از حدود ۲ میلیارد و ۳۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۸ به کمتر از ۶۰۰ میلیون دلار در نیمه اول سال جاری رسید.

اسلامی بیدگلی افزود: این کاهش چشمگیر صادرات و کاهش کیفیت محصولات داخلی نشان‌دهنده مشکلات اساسی در بخش‌های مختلف اقتصادی است. هم سودآوری و هم کیفیت محصولات به شدت کاهش یافته‌اند و این مسأله برای صنعت فولاد و سایر بخش‌های وابسته به آن یک چالش جدی محسوب می‌شود.

نوسانات جهانی و بحران‌های داخلی

اسلامی بیدگلی گفت: شرکت‌های فولادی به دلیل کاهش صادرات و همچنین مشکلات داخلی مانند تأمین مالی و نوسانات ارزی، در وضعیت بحرانی به سر می‌برند. همچنین افزایش هزینه‌های تولید به ویژه در زمینه تأمین انرژی، مشکلات زیادی را برای این شرکت‌ها به‌وجود آورده است.

وی تأکید کرد: در شرایط کنونی، شرکت‌های فولادی با مشکلات فراوانی در تأمین منابع مالی مواجه هستند و این موضوع باعث کاهش تولید و ناترازی در صنعت فولاد شده است. علاوه بر این، برخی از شرکت‌ها به دلیل عدم توانایی در تأمین انرژی و ناترازی در منابع، قادر به بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های خود نیستند.

اسلامی بیدگلی خاطرنشان کرد: چالش‌های اقتصادی ایران به‌ویژه در زمینه تأمین مالی، صادرات، و کاهش کیفیت محصولات، نشان‌دهنده نیاز به تغییرات اساسی در سیاست‌های اقتصادی کشور است. همچنین، نوسانات جهانی و بحران‌های داخلی نیازمند اقدامات فوری و کارشناسی در سطح دولتی و بخش خصوصی است تا بتوان وضعیت اقتصادی کشور را به مسیر رشد و توسعه بازگرداند.

وی تصریح کرد: اقتصاد ایران باید به‌طور جدی به سمت بهبود بهره‌وری، کاهش هزینه‌های تولید، و اصلاح سیاست‌های ارزی و تجاری حرکت کند. تنها در این صورت است که می‌توان از بحران‌های کنونی عبور کرده و به آینده‌ای پایدار دست یافت.