قطار توسعه روی ریل گاز

در اتاق کنفرانس وزارت نفت، جایی که معمولاً قراردادهای بین‌المللی با غول‌های انرژی جهان امضا می‌شود، این بار مدیران بزرگترین شرکت فولادسازی خاورمیانه روبروی مقامات نفتی نشسته‌اند. امضای قرارداد ۶۰۰ میلیون دلاری میان فولاد مبارکه و شرکت ملی نفت ایران برای توسعه میدان گازی "مدار"، بیش از یک معامله تجاری، یک بیانیه استراتژیک بود: در اقتصاد ایران، برای حفظ بقا باید شریان‌های حیاتی خود را شخصاً در دست بگیرید.

این تصمیم، یک شبه گرفته نشد. این نتیجه سال‌ها برنامه‌ریزی دقیق و تحمل زیان‌های سنگین ناشی از بحران انرژی در کشور بود. فولاد مبارکه، شرکتی که سهمی یک درصدی در تولید ناخالص داخلی ایران دارد، در زمستان‌های گذشته شاهد بود که کوره‌هایش به دلیل کمبود گاز، سرد می‌شدند.

"مصرف روزانه ما ۱۵ میلیون متر مکعب بود، اما در ماه‌های پایانی سال گذشته تنها یک‌پنجم این میزان به ما تخصیص یافت، " این را سعید زرندی، مدیرعامل فولاد مبارکه، با لحنی که ترکیبی از نگرانی گذشته و امید به آینده بود، در یک مصاحبه اختصاصی پس از امضای قرارداد بیان کرد. او افزود: "این موضوع منجر به از دست رفتن تولید بیش از ۵.۵ میلیون تن آهن اسفنجی و میلیون‌ها تن محصولات نهایی در سال‌های اخیر شده است. ما نمی‌توانستیم دست روی دست بگذاریم و شاهد زوال بزرگترین دارایی صنعتی کشور باشیم."

فولادساز گازساز

اما برای هیئت مدیره فولاد مبارکه، این سرمایه‌گذاری یک قمار حساب‌شده برای آینده بود. آنها به این نتیجه رسیده بودند که وابستگی به شبکه سراسری انرژی، یک ریسک غیرقابل قبول برای یک بنگاه در این مقیاس است. این قرارداد که قرار است روزانه ۱۳ میلیون متر مکعب گاز و ۴۰ هزار بشکه میعانات گازی تولید کند، عملاً فولاد مبارکه را از یک مصرف‌کننده صرف به یک تولیدکننده انرژی تبدیل می‌کند.

"این یک نقطه عطف در تأمین پایدار انرژی برای ماست، " آقای زرندی تأکید می‌کند. "پس از مذاکرات مفصل با شرکت ملی نفت و شرکت مهندسی اویک، به مدلی رسیدیم که نه تنها نیازهای ما را پوشش می‌دهد، بازگشت سرمایه‌ای جذابی نیز خواهد داشت. "

نگاهی به تجربه موفق بزرگترین فولادساز آمریکا بر درستی تصمیم فولاد مبارکه تائید می‌گذارد که حضور در بالادست زنجیره آینده این بنگاه و توانایی آن برای رقابت در بازارهای جهانی را تضمین می‌کند.

یک شریک جدید برای دولت

از سوی دیگر، دولت ایران نیز به این نتیجه رسیده است که برای توسعه میادین نفت و گاز خود، دیگر نمی‌تواند تنها به منابع داخلی یا سرمایه‌گذاران خارجی متکی باشد. حمید بورد، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت، در این مراسم فولاد مبارکه را " شریک پایدار انرژی" خواند.

"بورد" در گفتگو با خبرنگاران گفت: "توسعه میدان مدار که پیش‌بینی می‌شود درآمدی حدود ۱۷ میلیارد دلار برای کشور داشته باشد، به کاهش ناترازی گاز کشور کمک شایانی خواهد کرد." او افزود: "فولاد مبارکه اکنون می‌تواند بدون نگرانی از تأمین گاز، بر تولید خود تمرکز کند. این مدلی است که امیدواریم تا پایان سال با ۵ تا ۶ شرکت بزرگ دیگر نیز تکرار کنیم."

این قرارداد نشان‌دهنده یک تغییر پارادایم است: بنگاه‌های بزرگ صنعتی، به جای ایستادن در صف دریافت انرژی، خود به شرکای دولت در توسعه زیرساخت‌های ملی تبدیل می‌شوند. این پروژه که شامل تکمیل ۲۰ حلقه چاه و احداث بیش از ۱۰۰ کیلومتر خط لوله است، قرار است ظرف دو تا سه سال به تولید اولیه برسد.

آینده‌ای که امروز ساخته می‌شود

تصمیم استراتژیک فولاد مبارکه برای ورود به حوزه بالادستی انرژی، فراتر از یک پیروزی شرکتی، یک درس برای اقتصاد ایران است. این نشان می‌دهد که در یک محیط پرریسک، بنگاه‌های پیشران برای تضمین آینده خود، باید به بازتعریف مرزهای کسب‌وکار خود بپردازند. همانطور که سعید زرندی در پایان صحبت‌هایش گفت: "ما امروز دغدغه کمبود گاز در بخش تولید را برای همیشه برطرف کردیم. این سرمایه‌گذاری، تضمین آینده فولاد مبارکه و سهم آن در اقتصاد ایران برای دهه‌های آینده است."