ریزش ۴۱ هزار واحدی شاخص بورس؛ آغاز اصلاح پس از جهش هیجانی

به گزارش دنیای معدن، بازار سرمایه پس از جهش تاریخی، با افت سنگین شاخص کل و هم‌وزن مواجه شد. کارشناسان هشدار می‌دهند که نقدینگی سفته‌بازانه و نبود پشتوانه بنیادی، بازار را وارد دوره‌ای از نوسانات شدید کرده است.

روز سه‌شنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۴، بازار سرمایه در شرایطی به کار خود پایان داد که شاخص کل بورس تهران با افت سنگین ۴۱ هزار واحدی (معادل ۱.۲۶ درصد) در سطح ۳ میلیون و ۲۲۴ هزار واحد متوقف شد. همزمان، شاخص هم‌وزن نیز بیش از ۷۲۰۰ واحد کاهش یافت و در سطح ۹۲۸ هزار واحد ایستاد.

این افت در حالی رقم خورد که روز گذشته، بازار یکی از تاریخی‌ترین رشد‌های خود را تجربه کرده و با عبور پرقدرت از مقاومت ۳ میلیون و ۲۵۹ هزار واحدی تا محدوده ۳ میلیون و ۲۶۵ هزار واحد پیش رفته بود. کاهش امروز را می‌توان اولین نشانه از آغاز فاز اصلاحی بازار پس از جهش سریع روز‌های گذشته دانست؛ بررسی جزیی‌تر بازار نشان می‌دهد که ارزش معاملات خرد به بیش از ۲۰۱ هزار میلیارد تومان و حجم معاملات به بیش از ۴۱ میلیارد سهم رسیده است؛ ارقامی بالا که نشان از حضور فعال معامله‌گران و چرخش سریع نقدینگی دارد.

با این حال، ترکیب جریان نقدینگی حاکی از آن است که بخش قابل‌توجهی از این پول‌ها ماهیتی کوتاه‌مدت و سفته‌بازانه دارد؛ موضوعی که در شرایط فعلی می‌تواند بازار را وارد دوره‌ای از نوسانات شدید و رفت‌وبرگشت‌های پی‌درپی کند. از منظر تحلیلی، افت امروز شاخص را باید پاسخ بازار به رشد غیرواقعی و مبتنی بر هیجان روز‌های اخیر دانست. افزایش قیمت بسیاری از نماد‌ها بدون پشتوانه بنیادی و در غیاب بهبود قابل توجه در متغیر‌های کلان اقتصادی، منجر به شکل‌گیری این رفتار شاخص کل شد.

به عبارت دیگر، شاخص کل در مسیر صعود اخیر خود، از واقعیت‌های اقتصادی فاصله گرفت و اکنون بازار در حال بازتنظیم این نسبت است. نکته مهمی که نباید از نظر دور داشت، آن است که رشد شارپی اخیر شاخص کل، محصول مستقیم محدودیت دامنه نوسان ۳ درصدی است. این دامنه محدود سبب می‌شود که در شرایطی که نقدینگی به سمت بازار حرکت می‌کند، فشار خرید به صورت متراکم در روز‌های متوالی ظاهر شود و شاخص کل طی مدت کوتاهی جهش غیرطبیعی را تجربه کند. تجربه بازار نشان داده است که هر رشد شارپی، به‌طور اجتناب‌ناپذیر ریزشی شارپی را نیز به دنبال دارد؛ چراکه پس از رشد سریع قیمت‌ها، عرضه‌های سنگین و شناسایی سود، به سرعت بر روند غالب می‌شود. در سطح تکنیکال، شاخص کل اکنون در محدوده‌ای حساس قرار دارد.

سطوح حمایتی مهم در محدوده‌های سه میلیون و ۱۷۸ هزار واحد و سپس سه میلیون و ۸۰ هزار واحد قرار گرفته‌اند. در صورت از دست رفتن این حمایت‌ها، احتمال تعمیق اصلاح و حرکت شاخص به سمت سطوح پایین‌تر به‌صورت جدی وجود دارد. به عبارت دیگر، تداوم فشار فروش در روز‌های آتی می‌تواند منجر به اصلاح عمیق‌تر بازار و بازگشت بخش قابل‌توجهی از رشد‌های اخیر شود.

در سطح کلان، همچنان عواملی، چون تورم بالای ۴۵ درصدی، رکود نسبی در بخش تولید، نوسانات نرخ ارز و سیاست‌های نامطمئن دولت در حوزه مالی و پولی بر بازار سایه انداخته‌اند. از سوی دیگر، نگرانی‌ها درباره نرخ سود بین‌بانکی، وضعیت بودجه سال آینده و جهت‌گیری احتمالی سیاستگذار در قبال دامنه نوسان و حجم مبنا نیز در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران تاثیرگذار است. در چنین شرایطی، شروع اصلاح شاخص کل را نباید به عنوان پایان روند صعودی تلقی کرد، بلکه می‌توان آن را فرصتی برای بازگشت تعادل و ارزیابی مجدد ارزش‌ها دانست.

با این حال، آنچه در روز‌های آینده اهمیت دارد، نقش مدیریت ریسک و رفتار منطقی سرمایه‌گذاران است.

پرهیز از معاملات هیجانی، رعایت حد ضرر، تنوع‌بخشی پرتفوی و تمرکز بر صنایع با چشم‌انداز سودآوری واقعی می‌تواند مانع از زیان‌های سنگین در دوره اصلاح شود. در مجموع، افت امروز را باید هشداری به فعالان بازار دانست تا میان رشد قیمتی و رشد واقعی تمایز قائل شوند. بازار سرمایه زمانی می‌تواند روندی پایدار و سالم داشته باشد که رشد آن مبتنی بر بهبود شاخص‌های واقعی اقتصاد، افزایش تولید و ارتقای سودآوری شرکت‌ها باشد؛ نه صرفا انتظارات تورمی و جریان نقدینگی کوتاه‌مدت.