خام‌فروشی هنر نیست
دنیای معدن -اینکه معدن جزو یکی از مزیت‌های کشور ما به‌شمار می‌رود، جای هیچ شکی نیست. درنتیجه بی‌تردید معادن غنی ما می‌تواند جایگزین مناسبی برای نفت به‌شمار آید.
در حقیقت این ایده که معدن و اقتصاد معدنی به جای نفت مطرح شد، به‌دلیل تحریم‌های چند سال گذشته بود که اقتصاد نفت برای ما به همراه خود به ارمغان آورده بود؛ شوک‌هایی که هر بار از سوی نفت اقتصاد ما را در مرحله بحران قرار داده است. بنابراین می‌طلبد که به فکر جایگزین مناسبی برای این اقتصاد بیمارگونه باشیم.
البته نکته قابل توجه این مسئله است که در حوزه معدن و صنایع معدنی به اندازه کافی سرمایه‌گذاری نشده و زیرساخت‌های آن نیازمند تغییرات اساسی است. از این‌رو برای این امر در وهله نخست نیازمند سرمایه‌گذاری اساسی هستیم. از سوی دیگر نیز مشکل ما در حوزه معدن همانند نفت، مسئله همیشگی خام‌فروشی است، از این‌رو باید صنایع معدنی را جایگزین نفت کنیم نه معدن و خام‌فروشی آن را.
برای جایگزینی نفت ما باید از معدن آغاز کنیم اما نیازمند آن هستیم که زنجیره ارزش آن را تکمیل کنیم و از معدن محصول فرآوری‌شده تولید کنیم که بتوانیم ارزش‌افزوده بیشتری خلق کنیم. سهم صنایع معدنی در اقتصاد بسیار بالا نیست. برای پیشرفت در این حوزه از معدن از صنایع بالادستی تا صنایع پایین‌دستی آن را باید تقویت کنیم، تا از این مسیر بتوان ارزش‌افزوده بیشتری خلق کرد، چراکه خام‌فروشی هنر نیست. البته در این راستا نیازمند دانش روز و فناوری در جهت کشف، استخراج، فرآوری و ماشین‌آلات هستیم.
پس جایگزینی صنایع معدنی به‌جای نفت نیازمند سرمایه‌گذاری بالا و حمایت دولت است. یکی از مهم‌ترین راهکارهایی که می‌توان برای تقویت بخش معدن انجام داد، جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. حلقه‌های مفقودشده در معادن ما سرمایه‌گذاری، دانش فنی و ماشین‌آلات است که بهترین راهکار برای تقویت بخش معدن و جایگزینی آن به جای نفت، سرمایه‌گذاری خارجی به شکل برد- برد است.
جواد صلاحی/ استاد دانشگاه
دیدگاهتان را بنویسید