بررسی اثرات قیمت‌گذاری دستوری بر فولاد / زنجیره فولاد در آستانه افزایش شدید قیمت‌ها
دنیای معدن - نسیم نوحه‌خوان : بازار فولاد ایران در حال حاضر میان سیاست‌های ارزی، تصمیم‌های دستوری دولت و واقعیت‌های اقتصادی گرفتار شده است. در کوتاه‌مدت احتمال رشد قیمت‌ها بالا ارزیابی می‌شود، اما در میان‌مدت تداوم این روند وابسته به ثبات ارزی و شرایط صادرات است.
زنجیره فولاد در آستانه افزایش شدید قیمت‌ها
در هفته‌های اخیر، بازار فولاد ایران با تنش‌های دوگانه‌ای مواجه بوده که بر رفتار فعالان این صنعت تاثیر قابل‌توجهی گذاشته است.
نخستین تنش به نوسانات نرخ ارز بازمی‌گردد. درحالی‌که سیاستگذار ارزی از کاهش نرخ ارز سخن گفته است، تصمیم برای انتقال ارز حاصل از صادرات فولادسازان به تالار دوم، پیام متفاوتی به بازار مخابره کرده است. این اقدام، از نگاه فعالان بازار، نشانه‌ای از محدودیت در دسترسی به منابع ارزی و افزایش هزینه مبادلات صادراتی تلقی می‌شود که در نهایت می‌تواند بر قیمت فولاد در داخل کشور اثر افزایشی بگذارد.
در این راستا اکبر رنجبرزاده، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در مورد ورود ارز صادراتی فولاد و پتروشیمی به بازار توافقی و تاثیر آن در بازار، گفت: در محاسبات اقتصادی باید به گونه‌ای عمل کنیم که هم تولیدکنندگان بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند و هم صادرکنندگان بتوانند نفس بکشند. نمی‌توانیم همه چیز را مسدود کنیم و سپس بگوییم که فولادی‌ها چه مقدار صادر می‌کنند. اطلاعات نشان می‌دهد که این گروه‌ها معمولا نه تنها سودی به دست نمی‌آورند، بلکه با ضرر نیز مواجه‌اند. به ویژه در مورد فولاد، اطلاعات موثق داریم که این صنعت در حال حاضر با زیان دست و پنجه نرم می‌کند.
وی اظهار کرد: سیاستگذار باید تدبیری بیندیشد تا این مواد به خارج از کشور صادر شود و ارز حاصل از آن به کشور بازگردد. این امر تنها در صورتی ممکن است که صادرکنندگان ضرر نکنند. یکی از مشکلاتی که وجود دارد، استفاده از کارت‌های اجاره‌ای برای بازرگانی است که باعث می‌شود ارز به کشور بازنگردد. عدم بازگشت ارز ناشی از فعالیت‌های فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها باید توسط بانک مرکزی پاسخ داده شود.
رنجبرزاده تصریح کرد: رئیس‌جمهور و دولت نیز موافق هستند که بخشی از پتروشیمی‌ها به شکل مشخص و فولادی‌ها در تالار دوم ارز خود را بفروشند تا بازار تنظیم شود. این مساله تاثیر زیادی بر اقتصاد دارد. عدم بازگشت ارز به چرخه اقتصادی، به ویژه در مقیاس ده‌ها‌میلیارد دلار، می‌تواند تاثیرات منفی بر بازار ارز داشته باشد. اگر این ارزها به چرخه بازار برگردند، نرخ ارز ممکن است به محدوده ۹۰ تا ۱۰۰هزار تومان کاهش یابد.
وی خاطرنشان کرد: تصمیم های سیاستگذار باید به گونه‌ای باشد که بازار توافقی ایجاد شود و تاثیرگذار بر بازار ارز باشد. اگر ۱۰میلیارد دلار به بازار وارد شود، قطعا نرخ ارز کاهش خواهد یافت. البته، باید کنترل‌هایی بر روی مواد وارداتی و نیازهای داخلی کشور وجود داشته باشد. بسته شدن بازار به اعتقاد من نوعی بن‌بست در روند اقتصادی کشور ایجاد کرده است.
بحران ارزی و دخالت در قیمت فولاد
از طرفی تنش دوم به اصرار دولت بر اجرای مصوبه‌ای مربوط به محاسبه قیمت صادراتی فولاد مربوط می‌شود. براساس این مصوبه، قیمت صادراتی اعلام‌شده از سوی گمرک باید در نرخ اسکناس بانک مرکزی ضرب شود. این رویکرد، در عمل منجر به افزایش قیمت پایه عرضه فولاد در بازار داخلی می‌شود و در تضاد با سیاست‌های اعلامی دولت برای کنترل قیمت‌ها قرار دارد.
در سه هفته گذشته، بازار شمش فولاد زیر سایه رشد صادرات، وضعیت مطلوبی را تجربه کرده است. با این حال، تولیدکنندگان مقاطع فولادی نسبت به فرمول جدید قیمت‌گذاری بورس کالا واکنش نشان داده و در برابر کاهش قیمت مقاومت کردند. عرضه محصولات کاهش یافت و زمان تحویل نیز حدود یک ماه به تعویق افتاد. با وجود این محدودیت‌ها، جذابیت قیمت پایه سبب شد معاملات با رقابت بالا انجام شود و در برخی موارد حتی قیمت‌ها از سطح هفته قبل نیز فراتر رود.
بازار ورق فولادی نیز در هفته گذشته نشانه‌هایی از خوش‌بینی به آینده نشان داد. افزایش نرخ ارز در بازار آزاد و همچنین در تالار دوم، عامل اصلی رشد قیمت‌ها در این بخش بود. با توجه به شرایط فعلی، پیش‌بینی می‌شود روند افزایشی قیمت فولاد تا حدود یک ماه آینده ادامه داشته باشد و بازار در آن زمان به نقطه اوج خود برسد. با این حال، در صورت عدم تداوم رشد نرخ ارز و صادرات، احتمال بازگشت رکود به بازار بسیار بالا است.
در این میان، شرکت‌هایی که با حجم بالا و شرایط پرداخت اعتباری در بورس کالا اقدام به عرضه محصولات می‌کنند، از موقعیت برتری برخوردار هستند و می‌توانند از نوسانات قیمتی به نفع خود بهره ببرند. بااین‌حال، سایه سنگین قیمت‌گذاری دستوری بورس همچنان بر سر بازار فولاد وجود دارد و یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی فعالان این صنعت به شمار می‌رود.
افزون بر این، نگرانی از قطعی گاز در ماه‌های سرد سال، یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر روند قیمتی محسوب می‌شود. با توجه به احتمال کاهش تولید ناشی از محدودیت انرژی، بازار در آستانه فصل زمستان چشم‌انداز افزایشی را برای قیمت‌ها متصور است. درمجموع، در شرایط فعلی هیچ عامل بنیادی مشخصی برای کاهش قیمت فولاد مشاهده نمی‌شود و روند افزایشی در اغلب محصولات ازجمله شمش، میلگرد و برخی انواع ورق همچنان ادامه دارد.
دیدگاهتان را بنویسید