بازگشت فولاد ایران از افت به رشد

 

بر اساس آمار رسمی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، مجموع تولید فولاد کشور در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۴ به مرز ۱۵ میلیون تن رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۳.۲ درصدی را نشان می‌دهد. این رقم در نیمه اول ۱۴۰۳ برابر با ۱۴.۵ میلیون تن بود و بنابراین افزایش تولید امسال معادل حدود ۵۰۰ هزار تن است. نکته قابل توجه آن است که در گزارش سه ماهه نخست امسال، صنعت فولاد با افت ۴.۸ درصدی تولید مواجه بود، اما در سه ماه دوم توانست این عقب‌افتادگی را جبران کند و به رشد مثبت برسد.

این بهبود عملکرد در شرایطی حاصل شده که صنعت با محدودیت‌های جدی در تامین برق دست به گریبان بوده است. در اردیبهشت و خرداد امسال، میزان محدودیت برق واحدهای فولادی به ۹۰ درصد ظرفیت رسید که به طور غیرمنتظره تولیدکنندگان را تحت فشار گذاشت. با این حال، استفاده از راهکارهای جایگزین مانند خرید برق سبز و آزاد یا بهره‌گیری از نیروگاه‌های خودتأمین، نقش تعیین‌کننده‌ای در بازگشت تولید به مسیر رشد ایفا کرده است.

محصولات پیشرو و عقب‌مانده در تولید

بررسی جزئیات آمار نشان می‌دهد که بیشترین رشد تولید در نیمه اول امسال مربوط به میلگرد و کنسانتره سنگ آهن بوده است. تولید میلگرد به دلیل مصرف برق کمتر در فرآیند تولید نسبت به دیگر محصولات و استمرار تقاضا در بازار داخلی و خارجی با روند صعودی همراه شد. کنسانتره سنگ آهن نیز به واسطه جهش صادراتی و افزایش ظرفیت فرآوری، رشد چشمگیری را تجربه کرد.

در مقابل، تولید انواع ورق فولادی اعم از ورق گرم، سرد و پوشش‌دار با کاهش مواجه شد. تولید ورق گرم نسبت به نیمه نخست سال گذشته ۴.۵ درصد افت داشته و ورق سرد نیز ۴.۱ درصد کاهش را ثبت کرده است. رکود بازار داخلی، تداوم واردات این محصولات و فشار ناشی از هزینه‌های تولید، اصلی‌ترین عوامل این افت محسوب می‌شوند.

نکته مهم آن است که که با وجود کاهش واردات ورق فولادی در ماه‌های اخیر، همان حجم موجود نیز با ظرفیت‌های تولید داخلی همخوانی ندارد و از منظر سیاست صنعتی و ارزی غیرقابل توجیه به نظر می‌رسد. این مساله ضرورت بازنگری در سیاست واردات و افزایش حمایت‌های هدفمند از تولید داخلی ورق فولادی را دوچندان می‌کند.