رکود سنگین معاملات شمش بورسی

بازار شمش فولاد در شرایط فعلی با تقاضای بسیار ضعیف چه در حوزه مصرف داخلی و چه در صادرات مواجه است و در این وضعیت افزایش قیمت این محصول میانی زنجیره فولاد با محدودیت مواجه است که سردرگمی سیاستگذاری بورس کالا مهم‌ترین دلیل این محدودیت به‌‌‌حساب می‌‌‌آید. بورس کالا با تصمیم‌گیری‌‌‌های دستوری ناگهانی، بازار فولاد را به‌‌‌شدت تحت تاثیر قرار داده است. برای مثال، طی یک هفته قیمت پایه گندله توسط بورس کالا از هفت هزار و ۴۰۰ تومان به پنج هزار و ۴۰۰تومان کاهش یافت، در حالی که دامنه مجاز نوسان در بورس فقط حدود ۳ درصد است.

چنین تغییرات ناگهانی، با ایجاد بی‌‌‌اعتمادی در میان تولیدکنندگان و تجار باعث شده معاملات گندله در دو هفته اخیر متوقف شود. این رفتار در عرضه شمش نیز مشهود است؛ بورس هنوز بر مصوبه عرضه گندله در قیمت پایین پافشاری می‌‌‌کند، بدون آنکه به تحقیق روش‌هایی چون فروش سلف با تحویل تا شش ماه آینده یا تشویق عرضه‌‌‌های پرمیوم بپردازد.

در حقیقت، بورس کالا از اهداف اولیه خود فاصله گرفته و تبدیل به نهادی شده که با دخالت دستوری، بازار را از فضای تعاملی و بازار‌‌‌محور خارج کرده است. این امر باعث شده تولیدکنندگان گندله و شمش از حضور فعالانه در بازار کناره‌‌‌گیری کنند و سطح عرضه کل کاهش یابد. کاهش تقاضای واقعی چه داخلی و چه خارجی یکی دیگر از دلایل عدم رشد قیمت شمش در بازار فیزیکی است. تقاضای داخلی با ضعف محسوس روبه‌رو است و در بازار صادرات نیز با تحریم‌ها، رقابت منطقه‌‌‌ای و بی‌‌‌ثباتی سیاست درگیر است. افزایش صادرات و انعطاف‌‌‌پذیری بیشتر بورس برای تحریک تقاضا ضروری است.

دولت در ماه‌‌‌های اخیر بیشتر بر درآمد نفتی حساب کرده؛ بنابراین صنعت فولاد و صادرات آن تقریبا به حال خود رها شده و حمایت جدی از آن نشده است. نمونه بارز آن، اعمال عوارض توسط دولت عراق برای واردات میلگرد از ایران است، در حالی که قیمت گمرکی مشابه کالای ترکیه به عراق بسیار پایین‌‌‌تر بوده و این امر رقابت‌‌‌پذیری صادرات فولاد ایران را کاهش داده است.

بررسی وضعیت فعلی تولید و مصرف نشان می‌دهد که انبارهای فولاد نسبتا خالی است و تولیدکنندگان مقاطع و ورق با حداقل ظرفیت فعالیت می‌‌‌کنند، بدین معنا که حتی به نقطه سربه‌‌‌سر هزینه نیز نزدیک نشده‌‌‌اند. شرایط صنعتی هزینه‌‌‌بر است و ماندگاری در این وضعیت ممکن نیست. در مجموع، بازار فولاد ایران نیازمند راهبردی جامع است که شامل تحریک تقاضا، تسهیل صادرات، اصلاح سیاستگذاری بورس و کاهش موانع روانی و ساختاری باشد. در غیر این صورت، تولیدکنندگان ادامه فعالیت با درآمد ناکافی و تجارت صادراتی محدود را تجربه خواهند کرد.

ریزش معاملات در رینگ فیزیکی 

بررسی تالار صنعتی و معدنی بورس کالای ایران در روز 30 تیر ماه نشان می‌دهد که نسبت حجم معاملات به عرضه شمش از 36 درصد در هفته چهارم معاملاتی تیر ماه به 23 درصد کاهش داشته است که 13 واحد  درصد افت را گزارش می‌‌‌کند. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که حجم عرضه این محصول میانی زنجیره فولاد در روز 30 تیر ماه 1404 نسبت به هفته گذشته2.3 درصد افزایش داشته است. بررسی معاملات روز دوشنبه نشان می‌دهد که بورس کالا میزبان عرضه 274 هزار و 775 تن شمش بود که با توجه به ثبت تقاضای 0.3 برابری نسبت به عرضه 23 درصد از عرضه‌‌‌ها مورد معامله قرار گرفت.

قیمت میانگین موزون شمش در معاملات روز دوشنبه 30 تیر ماه 28 هزار و 687 تومان به ازای هر کیلوگرم بود که افت 1.8 درصدی را نسبت به هفته گذشته گزارش می‌‌‌کند. همچنین بررسی رینگ فیزیکی نشان می‌دهد که میزان معاملات در روز مورد بررسی نسبت به هفته گذشته کاهش 56 درصدی داشته‌‌‌ است. قیمت پایه تعیین شده برای عرضه‌‌‌های شمش در بازه 26 هزار و 400 تومان تا 29 هزار و 961 تومان به‌‌‌ازای هر کیلوگرم تعیین شد. 

شمش با میانگین قیمت 28 هزار و 687 تومان به ازای هر کیلوگرم در بازار فیزیکی مورد معامله قرار گرفت که با احتساب هزینه حمل و ارکان بورس و مالیات بر ارزش افزوده شمش 30 هزار و 500 تومانی به ازای هر کیلوگرم به واحدهای نورد می‌‌‌رسد و در نتیجه کف قیمت میلگرد به 31 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم می‌‌‌رسد.

اما باتوجه به خریدهای اعتباری در رینگ فیزیکی میلگرد در بازار آزاد با قیمت 30 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم عرضه می‌شود و با توجه به رکود ساخت‌و‌ساز و افزایش قیمت‌‌‌ها عملا میلگرد مشتری ندارد و باید منتظر نتیجه مذاکرات ماند. در بازار فیزیکی روز دوشنبه 30 تیرماه شرکت فولاد خوزستان 20 هزار تن شمش عرضه کرد که با تقاضای پنج هزار و 500 تنی مواجه شد که حجمی از میزان عرضه به‌‌‌فروش نرسید.